Các giai đoạn của quá trình sản sinh tinh trùng : xảy ra chủ yếu ở ống sinh tinh trong thời gian khoảng 64 ngày
Hình. Các giai đoạn sản sinh tinh trùng
Giai đoạn đầu: tinh nguyên bào A phân chia 4 lần thành tinh nguyên bào B.
Là tế bào biểu mô của thành ống sinh tinh. Có 2-3 lớp. Tăng sinh liên tục.
Sự phân chia giảm nhiễm
Tinh nguyên bào --> tinh bào I --> tinh bào II --> tiền tinh trùng.
Sự phát triển của tiền tinh trùng.
Mất một ít bào tương, tổ chức lại chromatin của nhân để tạo ra đầu tinh trùng
Phần bào tương và màng tế bào còn lại thay đổi hình dạng để tạo đuôi tinh trùng.
Cấu tạo vi thể của tinh trùng gồm đầu, cổ, và đuôi (hình dưới).
Đầu: chứa nhân nằm sát với cổ, túi cực đầu phủ 2/3 nhân chứa hyaluronidase (phân giải proteoglycan của mô) và enzym phân giải protein, giúp tinh trùng đi vào bào tương, thụ tinh với noãn.
Cổ: có 9 sợi cột chia đoạn, trung thể
Đuôi: có 9 sợi đặc tiếp nối cột chia đoạn được quấn quanh bởi các ti thể Sự thành thục của tinh trùng ở mào tinh hoàn
Ở mào tinh hoàn 18-24 giờ, tinh trùng mới có khả năng vận động mạnh nhờ đuôi và lấy năng lượng từ ATP. Dự trữ tinh trùng
Một lượng nhỏ trong mào tinh hoàn
Phần lớn ở ống dẫn tinh:
Hệ thống ống bài tiết chất ức chế giữ tinh trùng không hoạt động và duy trì khả năng thụ tinh ít nhất 1 tháng. Nếu hoạt động tình dục quá mức, thời gian dự trữ chỉ vài ngày. Điều hoà sản sinh tinh trùng:Inhibin , FSH, LH.
Các yếu tố ảnh hưởng đến sản sinh tinh trùng
Hormon
GnRH tác dụng thông qua LH và FSH.
LH kích thích tế bào Leydig bài tiết testosteron, testosteron kích thích sản sinh tinh trùng
FSH
Kích thích phát triển ống sinh tinh.
Kích thích tế bào Sertoli
Bài tiết dịch chứa nhiều chất dinh dưỡng giúp tinh trùng thành thục.
Bài tiết androgen binding protein (ABP), vận chuyển testosteron vào lòng ống sinh tinh giúp tinh trùng trưởng thành.
GH kiểm soát chức năng chuyển hoá của tinh hoàn, thúc đẩy sự phân chia các tinh nguyên bào.
Các yếu tố khác
Nhiệt độ: Cơ Dartos của bìu co giãn nhằm đảm bảo nhiệt độ tối thuận cho sự sản sinh tinh trùng (thấp hơn nhiệt độ cơ thể 1 - 2 độ).
Khi tinh hoàn không xuống bìu, các tế bào dòng tinh sẽ bị phá huỷ.
Nhiệt độ cao (ở đường sinh dục nữ): tinh trùng tăng chuyển hoá, tăng hoạt động.
Nhiệt độ thấp: giảm chuyển hoá, giảm hoạt động (bảo quản tinh trùng ở -175°C).
Độ pH:
Môi trường trung tính hoặc hơi kiềm: hoạt động mạnh
Môi trường acid: giảm hoạt động hoặc bị giết chết.
Kháng thể: có thể tiêu diệt tinh trùng. Nhờ tế bào Sertoli mà kháng thể không xâm nhập vào dịch ống sinh tinh. Phụ nữ có kháng thể cố định tinh trùng dễ thụ thai. Một số có kháng thể tiêu diệt tinh trùng nên dễ vô sinh.
Rượu, ma tuý, căng thẳng kéo dài làm giảm khả năng sinh tinh trùng.
Tia X, phóng xạ hoặc virus quai bị làm tổn thương tế bào dòng tinh.
